|
Link do udostępnienia: https://hanglberger-manfred.de/pl-gen22-texte.htm
|
|
|
|
|
W Biblii występuje rozwój pojęć moralnych: Od "przykazania" do "przestępstwa": Ofiara pierworodnego Teksty na temat Rdz 22 (Historia Abrahama i Izaaka):
Kościół nadal modli się tak, jakby historia tak zwanego "procesu Abrahama" była historią wiary dla naszych czasów, a Abraham jest "ojcem w wierze" w oparciu o tę narrację: - 1. czytanie II Niedzieli Wielkiego Postu (rok czytania B): 25.02.2024, - 2. czytanie w obchodach Wigilii Paschalnej: 30.03.2024.
Rdz 22,1-19: Tak zwany proces Abrahama:
1 A po tych wydarzeniach Bóg wystawił Abrahama na próbę. Rzekł do niego: «Abrahamie!» A gdy on odpowiedział: «Oto jestem» - 2 powiedział: «Weź twego syna jedynego, którego miłujesz, Izaaka, idź do kraju Moria2 i tam złóż go w ofierze na jednym z pagórków, jakie ci wskażę». 3 Nazajutrz rano Abraham osiodłał swego osła, zabrał z sobą dwóch swych ludzi i syna Izaaka, narąbał drzewa do spalenia ofiary i ruszył w drogę do miejscowości, o której mu Bóg powiedział. 4 Na trzeci dzień Abraham, spojrzawszy, dostrzegł z daleka ową miejscowość. 5 I wtedy rzekł do swych sług: «Zostańcie tu z osłem, ja zaś i chłopiec pójdziemy tam, aby oddać pokłon Bogu, a potem wrócimy do was». 6 Abraham, zabrawszy drwa do spalenia ofiary, włożył je na syna swego Izaaka, wziął do ręki ogień i nóż, po czym obaj się oddalili. 7 Izaak odezwał się do swego ojca Abrahama: «Ojcze mój!» A gdy ten rzekł: «Oto jestem, mój synu» - zapytał: «Oto ogień i drwa, a gdzież jest jagnię na całopalenie?» 8 Abraham odpowiedział: «Bóg upatrzy sobie jagnię na całopalenie, synu mój». I szli obydwaj dalej. 9 A gdy przyszli na to miejsce, które Bóg wskazał, Abraham zbudował tam ołtarz, ułożył na nim drwa i związawszy syna swego Izaaka położył go na tych drwach na ołtarzu. 10 Potem Abraham sięgnął ręką po nóż, aby zabić swego syna. 11 Ale wtedy Anioł Pański3 zawołał na niego z nieba i rzekł: «Abrahamie, Abrahamie!» A on rzekł: «Oto jestem». 12 [Anioł] powiedział mu: «Nie podnoś ręki na chłopca i nie czyń mu nic złego! Teraz poznałem, że boisz się Boga, bo nie odmówiłeś Mi nawet twego jedynego syna». 13 Abraham, obejrzawszy się poza siebie, spostrzegł barana uwikłanego rogami w zaroślach. Poszedł więc, wziął barana i złożył w ofierze całopalnej zamiast swego syna. 14 I dał Abraham miejscu temu nazwę "Pan widzi". Stąd to mówi się dzisiaj: «Na wzgórzu Pan się ukazuje»4. 15 Po czym Anioł Pański przemówił głośno z nieba do Abrahama po raz drugi: 16 «Przysięgam na siebie, wyrocznia Pana, że ponieważ uczyniłeś to, a nie oszczędziłeś syna twego jedynego, 17 będę ci błogosławił i dam ci potomstwo tak liczne jak gwiazdy na niebie i jak ziarnka piasku na wybrzeżu morza; potomkowie twoi zdobędą warownie swych nieprzyjaciół. 18 Wszystkie ludy ziemi będą sobie życzyć szczęścia [takiego, jakie jest udziałem] twego potomstwa, dlatego że usłuchałeś mego rozkazu». 19 Abraham wrócił do swych sług i wyruszywszy razem z nimi w drogę, poszedł do Beer-Szeby. I mieszkał Abraham nadal w Beer-Szebie.
Wj 13,1-2: Najstarszy tekst mówi o ofierze pierworodnych: 1 Pan tak powiedział do Mojżesza: 2 «Poświęćcie Mi wszystko pierworodne. U synów Izraela do Mnie należeć będą pierwociny łona matczynego - zarówno człowiek, jak i zwierzę»
Wj 13,11-16: Później żąda się " wykupiszanie" w przypadku osła i synów: 11 gdy Pan wprowadzi cię do kraju Kananejczyka, jak poprzysiągł tobie i przodkom twoim, i da go tobie. 12 I oddasz wszelkie pierwociny łona matki dla Pana i wszelki pierwszy płód bydła, jaki będzie u ciebie; co jest rodzaju męskiego, należy do Pana. 13 Lecz pierworodny płód osła wykupisz jagnięciem, a jeślibyś nie chciał wykupić, to musisz mu złamać kark. Pierworodnych ludzi z synów twych wykupisz. 14 Gdy cię syn zapyta w przyszłości: Co to oznacza? - odpowiesz mu: Pan ręką mocną wywiódł nas z Egiptu, z domu niewoli. 15 Gdy faraon wzbraniał się nas uwolnić, Pan wybił wszystko, co pierworodne w ziemi egipskiej, zarówno pierworodne z ludzi, jak i z bydła, dlatego ofiaruję dla Pana męskie pierwociny łona matki i wykupuję pierworodnego mego syna. 16 Będzie to dla ciebie znakiem na ręce i ozdobą3 między oczami [przypominając], że Pan potężną ręką wywiódł nas z Egiptu».
Lb 3,11-12: Lewici jako substytut ofiary pierworodnych: 11 I rzekł jeszcze Pan do Mojżesza: 12 «Oto Ja wziąłem lewitów spośród synów Izraela na miejsce wszystkich pierworodnych, którzy się narodzili z łona matek, dlatego lewici są moją własnością.
Lb 8,16-19 16 Są oni Mnie oddani na własność spośród Izraelitów. Biorę ich spośród Izraela w miejsce tego, co otwiera łono matki - to znaczy [w miejsce] wszystkich pierworodnych. 17 Do Mnie bowiem należy wszystko, co pierworodne w Izraelu, tak spośród ludzi, jak też i bydła. Poświęciłem ich dla siebie w owym dniu, kiedy pobiłem wszystkich pierworodnych w ziemi egipskiej. 18 Obecnie biorę lewitów w miejsce wszystkich pierworodnych Izraelitów 19 i daję ich Aaronowi i jego synom jako własność spośród Izraelitów, by za Izraelitów pełnili służbę w Namiocie Spotkania. Będą wyjednywać przebaczenie dla Izraelitów, by nie spotkała ich kara, w wypadku gdyby sami zbliżali się do przybytku».
Lb 18,15 Wszystkie pierwociny łona matki, które oddają Panu ze wszystkiego ciała, począwszy od ludzi aż do bydła, będzie twoje; ludzi pierworodnych każesz wykupić, jak również wszystko pierworodne zwierząt nieczystych.
Łk 2,21-24: Także w przypadku Jezusa obowiązuje prawo « wykupiszanie»: 21 Gdy nadszedł dzień ósmy i należało obrzezać Dziecię, nadano Mu imię Jezus, którym Je nazwał anioł, zanim się poczęło w łonie. 22 Gdy potem upłynęły dni ich6 oczyszczenia według Prawa Mojżeszowego, przynieśli Je do Jerozolimy, aby Je przedstawić Panu. 23 Tak bowiem jest napisane w Prawie Pańskim: Każde pierworodne dziecko płci męskiej będzie poświęcone Panu. 24 Mieli również złożyć w ofierze parę synogarlic albo dwa młode gołębie, zgodnie z przepisem Prawa Pańskiego.
Jn 3,16: Jezus jako własność Boga: Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne.
2 Krl 3,21-27: Synowie są też składani w ofierze innym narodom – z powodzeniem! 21 Kiedy wszyscy Moabici dowiedzieli się, że królowie wyruszyli, aby stoczyć z nimi bitwę, zwołali wszystkich zdolnych do noszenia broni i stanęli na granicy. 22 Kiedy rano wstali i kiedy słońce rozbłysło nad wodami, Moabici ujrzeli z oddali wodę czerwoną jak krew. 23 Powiedzieli więc: «To krew! Z pewnością królowie powycinali się nawzajem, uderzywszy jeden na drugiego. A teraz pójdźmy po łupy, Moabie!»5 24 Kiedy przyszli pod obóz Izraela, Izraelici powstali i uderzyli na Moabitów, tak iż ci przed nimi rzucili się do ucieczki. Oni zaś szli naprzód i bili Moabitów. 25 Burzyli miasta. Każdy rzucał kamienie na wszelkie pola uprawne, aby je nimi pokryć. Zasypywali wszystkie źródła wody. Wycinali wszelkie drzewa użyteczne. Wreszcie pozostało tylko Kir-Chareszet. Osaczyli je procarze i rzucali na nie kamieniami6. 26 Kiedy król Moabu ujrzał, że nie może sprostać bitwie, wziął ze sobą siedmiuset mężów dobywających miecza, aby przebić się do króla Edomu, lecz nie zdołał. 27 Wtedy wziął syna swego pierworodnego, który miał po nim panować, i złożył go jako ofiarę całopalną na murze. Wówczas wielkie oburzenie ogarnęło Izraelitów, tak iż odeszli od niego i wrócili do swojego kraju.
2 Krl 16,1-4: Później składanie ofiar z dzieci jest uważane za "obrzydliwość", a tym samym za przestępstwo: 1 W siedemnastym roku [panowania] Pekacha, syna Remaliasza, Achaz, syn Jotama, został królem judzkim. 2 W chwili objęcia rządów Achaz miał dwadzieścia lat, a szesnaście1 lat panował w Jerozolimie. Nie czynił on tego, co jest słuszne w oczach Pana, Boga jego, tak jak jego praojciec, Dawid, 3 lecz kroczył drogą królów izraelskich. A nawet syna swego przeprowadził przez ogień2 - na modłę ohydnych grzechów pogan, których Pan wypędził przed Izraelitami.
2 Krl 21,1-2,6: W Izraelu jednak zawsze są ofiary z dzieci: 1 W chwili objęcia rządów Manasses miał dwanaście lat i panował pięćdziesiąt pięć lat w Jerozolimie. Matce jego było na imię Chefsiba. 2 Czynił on to, co jest złe w oczach Pańskich - na modłę ohydnych grzechów tych ludów, które Pan wypędził przed Izraelitami. … 6 Przeprowadził syna swego przez ogień, uprawiał wróżbiarstwo i czary, ustanowił zaklinaczy i wieszczków. Mnóstwo zła uczynił w oczach Pana, tak iż Go pobudził do gniewu.
Ps 106:37-39: Kolejne odniesienie do ofiar z dzieci praktykowanych w Izraelu: 37 I składali w ofierze swych synów i swoje córki złym duchom. 38 I krew niewinną przelali: krew synów swoich i córek, które złożyli w ofierze posągom kananejskim. I ziemia krwią się skalała, 39 a oni się splamili swoimi czynami i swoimi występkami dopuścili się wiarołomstwa.
Z PIERWSZEJ MODLITWY EUCHARYSTYCZNEJ katolickiej Mszy św. Kościół modlił się przez wieki tak, jakby gotowość Abrahama do złożenia w ofierze swojego Syna była czymś pozytywnym:
Racz wejrzeć na nie z miłością i
łaskawie przyjąć, *
Dla Sary to śmiertelnie niebezpieczna historia: W późniejszym judaizmie gotowość Abrahama do poświęcenia syna jest postrzegana jako problem: Późna tradycja żydowska mówi nam, że po powrocie Abrahama i na wieść o tym, co się stało, Sara wydała sześć krzyków i umarła. (Strack-Billerbeck IV, 181f.). Gerhard v. Rad – Das erste Buch Mose – Genesis
Księga Sędziów, Rozdział 11 Córka zostaje złożona w ofierze w Izraelu, ale nie jest zbawiona, jak Izaak:
29 Duch Pana był nad Jeftem, który przebiegał dzielnice Gileadu i Manassesa, przeszedł przez Mispa w Gileadzie, z Mispa w Gileadzie ruszył przeciwko Ammonitom. 30 Jefte złożył też ślub Panu: «Jeżeli sprawisz, że Ammonici wpadną w moje ręce, 31 wówczas ten, kto [pierwszy] wyjdzie od drzwi mego domu, gdy w pokoju będę wracał z pola walki z Ammonitami, będzie należał do Pana i złożę z niego ofiarę całopalną»7. 32 Wyruszył więc Jefte przeciw Ammonitom zmuszając ich do walki i Pan wydał ich w jego ręce. 33 Rozgromił ich na przestrzeni od Aroeru aż do okolic Minnit, co stanowi dwadzieścia miast, i dalej aż do Abel-Keramim. Była to klęska straszna. Ammonici zostali poniżeni przez Izraela. 34 Gdy potem wracał Jefte do Mispa, do swego domu, oto córka jego wyszła na spotkanie, tańcząc przy dźwiękach bębenków, a było to dziecko jedyne; nie miał bowiem prócz niej ani syna, ani córki. 35 Ujrzawszy ją rozdarł swe szaty mówiąc: «Ach, córko moja! Wielki ból mi sprawiasz! Tyś też wśród tych, co mnie martwią! Oto bowiem nierozważnie złożyłem Panu ślub, którego nie będę mógł odmienić!» 36 Odpowiedziała mu ona: «Ojcze mój! Skoro ślubowałeś Panu, uczyń ze mną zgodnie z tym, co wyrzekłeś własnymi ustami, skoro Pan pozwolił ci dokonać pomsty na twoich wrogach, Ammonitach!» 37 Nadto rzekła do swego ojca: «Pozwól mi uczynić tylko to jedno: puść mnie na dwa miesiące, a ja udam się na góry z towarzyszkami moimi, aby opłakać moje dziewictwo»8. 38 «Idź!» - rzekł do niej. I pozwolił jej oddalić się na dwa miesiące. Poszła więc ona i towarzyszki jej i na górach opłakiwała swoje dziewictwo. 39 Minęły dwa miesiące i wróciła do swego ojca, który wypełnił na niej swój ślub i tak nie poznała pożycia z mężem. Weszło to następnie w zwyczaj w Izraelu, 40 że każdego roku schodziły się na cztery dni córki izraelskie, aby opłakiwać córkę Jeftego Gileadczyka.
"Wiara"
Terapeuta rodzinny B. Hellinger sformułował analogiczną podwójną narrację do biblijnej historii Abrahama i Izaaka. W ten sposób odkrywa problematyczne relacje w oryginalnej historii biblijnej. Czyniąc to, demaskuje tę biblijną narrację jako całkowicie bezużyteczną i mylącą opowieść dla naszych czasów, która nie może twierdzić, że jest prawdą o Bogu lub o ważnej wierze chrześcijańskiej:
Pewnemu człowiekowi śniło się w nocy, że słyszy głos Boga, który mówi mu: "Wstań, weź swego syna, swego jedynego umiłowanego. Zabierz go na górę, którą ci wskażę, i tam złóż mi go w ofierze". Rano mężczyzna wstał, spojrzał na swojego syna, jedynego ukochanego, spojrzał na swoją żonę, matkę dziecka, spojrzał na swojego Boga. Wziął dziecko, zaprowadził je na górę, zbudował ołtarz, związał mu ręce, wyciągnął nóż i podniósł je na rzeź. Wtedy usłyszał inny głos i zamiast syna zarżnął owcę. Jak syn patrzy na ojca, jak ojciec patrzy na syna, jak żona patrzy na męża, jak mąż patrzy na żonę, jak oni patrzą na Boga i jak Bóg, jeśli istnieje, patrzy na nich?
A innemu człowiekowi śniło się w nocy, że słyszy głos Boga mówiącego do niego: "Wstań, weź twego syna, twego jedynego umiłowanego". Zabierz go na górę, którą ci wskażę, i tam złóż mi go w ofierze". Rano mężczyzna wstał, spojrzał na swojego syna, jedynego ukochanego, spojrzał na swoją żonę, matkę dziecka, spojrzał na swojego Boga. Potem odpowiedział: "Nie zrobię tego". Jak syn patrzy na ojca, jak ojciec patrzy na syna, jak żona patrzy na męża, jak mąż patrzy na żonę, jak oni patrzą na Boga i jak Bóg, jeśli istnieje, patrzy na nich?
Bert Hellinger (Z jego książki: "Zweierlei Glück")
Uwagi końcowe
Ludzie wierzyli, że część darów stworzenia powinna być zwrócona Bogu i że należy składać ofiary na znak wdzięczności, czci i pokornego poddania się Jego władzy. Ludzie wierzyli również, że ich dzieci są ich własnością i że mają nad nimi całkowitą kontrolę, w tym nad ich życiem. Do tego sposobu myślenia autorzy Nowego Testamentu odnosili się również do Boga i Jezusa: Jezus, jako "Syn Boży", jest własnością swojego Ojca, który dlatego może Go «dać» na śmierć krzyżową jako ofiarę za nasze grzechy.
Manfred Hanglberger (www.hanglberger-manfred.de)
Link do udostępnienia: https://hanglberger-manfred.de/pl-gen22-texte.htm
|
|
|
Więcej tekstów w języku polskim >>> |
|
